Лудомания, яғни құмар ойындарға тәуелділік, тек экономикалық немесе әлеуметтік қана емес, сонымен қатар терең психологиялық мәселе болып табылады. Бұл дерт адамның өзін-өзі бақылау қабілетін бұзып, психологиялық тұрақтылығын шайқалтады. Түркістан облысында лудоманияның психологиялық аспектілеріне ерекше назар аударылып, оны алдын алу және емдеу бағытында жүйелі жұмыстар жүргізілуде.
Құмар ойындарға тәуелділіктің психологиялық себептерінің бірі – стрессті жеңілдету мен бос уақытты өткізу үшін ләззат алуға деген ұмтылыс. Әсіресе, жастар мен жасөспірімдер өміріндегі күрделі кезеңдерде құмар ойындарға қызығушылық танытып, оларды қиындықтардан уақытша алаңдатар құрал ретінде көреді. Түркістан облысында жүргізілген зерттеулерге сәйкес, құмар ойындарға тәуелді адамдардың көпшілігі эмоциялық тұрақсыздыққа, депрессияға және өзін-өзі бағалаудың төмен болуына тап болады.
Лудоманияның психологиялық салдары терең әрі күрделі. Адамдар өз әрекеттерінің салдарын түсінсе де, ойыннан бас тарта алмай, қарызға батып, жақындарымен қарым-қатынасын бұзады. Мұндай жағдайлар отбасылық жанжалдарға, қоғамнан оқшаулануға және кейде ауыр психикалық аурулардың дамуына әкеледі.
Түркістан облысында бұл мәселемен күресу үшін бірқатар шаралар қолға алынған. Ең алдымен, психологиялық көмек көрсету орталықтары ашылды. «Сенім» және «Қайта оралу» сияқты орталықтарда құмар ойындарға тәуелді адамдарға және олардың жақындарына психологиялық кеңес беру қызметі ұсынылады. Бұл орталықтарда тәуелділікті жеңу үшін когнитивтік және мінез-құлықтық терапия әдістері кеңінен қолданылады.
Сонымен қатар, облыстағы мектептер мен колледждерде жастарға арналған психологиялық тренингтер өткізіледі. Бұл тренингтер құмар ойындардың зияны туралы түсінікті арттырып қана қоймай, стрессті басқару, өзін-өзі бақылау және эмоционалдық тұрақтылықты қалыптастыру дағдыларын үйретеді. Мектептерде «Құмар ойынсыз өмір» бағдарламасы аясында оқушылар арасында интерактивті ойындар мен шығармашылық байқаулар өткізіліп, олардың өз-өздерін дамытуына қолдау көрсетіледі.
Мәдени іс-шаралар да лудоманияның алдын алуда ерекше рөл атқарады. Түркістан облысының мәдениет үйлерінде құмар ойындарға тәуелділіктің психологиялық және әлеуметтік салдарын көрсететін театр қойылымдары ұйымдастырылуда. Мәселен, «Жоғалған өмір» атты спектакль көрермендердің ерекше ықыласына бөленіп, құмар ойындардың өмірге тигізетін зиянын көрнекі түрде жеткізді.
Облыста психологиялық сауаттылықты арттыру мақсатында ақпараттық науқандар да жүргізілуде. Әлеуметтік желілер мен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы құмар ойындардың психологиялық зардаптары туралы бейнематериалдар мен мақалалар кеңінен таралуда. «Жастарға дұрыс бағыт» жобасы аясында мыңдаған жасөспірімдер құмар ойындардың теріс әсері туралы ақпарат алды.
Цифрлық технологиялар да психологиялық қолдау көрсету құралдарының бірі ретінде қолданылуда. Түркістан облысында іске қосылған «Таза сана» мобильді қосымшасы арқылы тәуелділікке бейім адамдар өздерін тексеруге және мамандардан кеңес алуға мүмкіндік алады. Бұл қосымша әсіресе жастар арасында танымал болып, оларды құмар ойындардан алшақтатуға септігін тигізуде.
Ата-аналармен жұмыс та маңызды орын алады. Түркістан облысында ата-аналарға арналған арнайы тренингтер ұйымдастырылып, оларды балалардың психологиялық жағдайын бақылау және қолдау көрсету әдістеріне үйретуде. «Отбасылық құндылықтар» бағдарламасы аясында ата-аналар құмар ойындарға тәуелділікке әкелетін белгілерді ерте анықтау тәсілдерін меңгеріп, балаларымен ашық диалог жүргізу дағдыларын дамытты.
Құқық қорғау органдары да лудоманияның алдын алуға атсалысуда. Заңсыз құмар ойын алаңдарын жоюмен қатар, олардың психологиялық әсерін азайту мақсатында арнайы ақпараттық түсіндіру жұмыстары жүргізілуде. Бұл шаралар заңсыз ойын алаңдарының ықпалын төмендетіп, қоғамды құмар ойындардың зияны туралы хабардар етуге көмектеседі.
Сарапшылардың пікірінше, құмар ойындарға тәуелділікке қарсы күресте психологиялық қолдау ең маңызды құралдардың бірі. «Адамдарды құмар ойындардың құрсауынан босату үшін оларға түсіністікпен қарау, дұрыс бағыт беру және жан-жақты қолдау көрсету қажет», – дейді психолог Айгүл Нұрбекқызы.
Қорыта айтқанда, Түркістан облысында лудоманияның психологиялық аспектілерін жеңу және оның алдын алу үшін кешенді шаралар жүргізілуде. Психологиялық көмек көрсету, ақпараттық науқандар, білім беру және мәдени іс-шаралар арқылы бұл дертке қарсы күрес жүйелі түрде жүзеге асырылуда. Бұл бағыттағы жұмыстар жастар мен ересектерді құмар ойындарға тәуелділіктен сақтап, қоғамның әл-ауқатын жақсартуға бағытталған.
